Orhan Gencebay Öldü mü ?

KaydetKaydedildiSilindi 0

Orhan Gencebay (doğum adıyla Orhan Kencebay), 4 Ağustos 1944 tarihinde Samsun’da dünyaya gelmiştir. Türk müziğinin usta isimlerinden biri olan Gencebay; besteci, yorumcu, şair, enstrüman sanatçısı, aranjör, yapımcı, müzik direktörü ve sinema oyuncusudur.

1960’lı yıllarda yaygınlaşmaya başlayan ve genel olarak arabesk olarak tanımlanan müzik türünün öncülerinden kabul edilse de, Gencebay bu terimi yetersiz ve hatalı bulmuş; tarzını “Serbest Türk Müziği”, “Özgür Türk Müziği” ya da doğrudan “Gencebay Müziği” şeklinde ifade etmiştir. 1998 yılında, 33. Türkiye Hükûmeti’nin Kültür Bakanlığı’nın önerisiyle Devlet Sanatçısı unvanına layık görülmüştür.

Hayatı

Çocukluk ve Gençlik Yılları

Orhan Gencebay, Samsun’da Tatar kökenli, Kırım göçmeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Müzik yolculuğuna 6 yaşında başladı; ailesi gibi Kırım göçmeni olan ve Ukrayna Konservatuvarı mezunu Emin Tarakçı’dan keman ve mandolin dersleri aldı. 7 yaşına geldiğinde bağlama öğrenmeye başladı ve Türk halk müziği eğitimi aldı. Henüz 10 yaşındayken “Kara Kaşlı Esmerdi Kim Bilir Kimi Sevdi” adlı ilk bestesini yaptı. 13 yaşında Türk Sanat Müziği’ne yöneldi ve tambur çalmayı öğrendi. Ortaokul ve lise dönemlerinde Samsun, Edirne ve İstanbul’daki musiki cemiyetlerinde tambur ve bağlama çaldı. Bu dönemde halk evlerinin kuruluşuna öncülük etti ve açtığı müzik dershanelerinde eğitim verdi. En çok etkilendiği müzisyen, dönemin bağlama ustası Bayram Aracı’ydı; bu nedenle ona “Küçük Bayram” lakabı takılmıştı.

14 yaşında “Ruhumda Titreyen Sonsuz Bir Alevsin” adlı ilk profesyonel bestesini yaptı. 16 yaşından itibaren caz ve rock müziğiyle ilgilendi. Batı tarzı orkestralarda tenor saksafon çaldı. İstanbul Belediye Konservatuvarı’na (eski adıyla Dârülelhan) girerek burada bir süre icra heyetinde yer aldı.

Sanat Hayatına Geçiş

1964 yılında TRT Ankara Radyosu sınavını yüksek puanla kazandı. Ancak sınavda usulsüzlük iddiası nedeniyle sonuç iptal edildi. Askerlik görevi için İstanbul’a döndü ve Heybeliada’da bahriyeli olarak görev yaptı. Bu dönemde bandoda saksafon çalmaya devam etti. 1966’da TRT İstanbul Radyosu’na başarıyla girdi. Aynı yıl Türkiye genelinde düzenlenen bağlama yarışmasında Arif Sağ ve Cinuçen Tanrıkorur’la birlikte dereceye girdi. Radyoda yaklaşık 10 ay bağlama sanatçısı olarak görev yaptıktan sonra, müzikal gelişime uygun bulmadığı kurumdan kendi isteğiyle ayrıldı.

Ailesinin ekonomik durumu bozulunca Samsun’a dönmek zorunda kaldı. 1966–1968 yılları arasında Arif Sağ ile birlikte pek çok sanatçıya bağlama çaldı: Muzaffer Akgün, Gülden Karaböcek, Ahmet Sezgin, Yıldız Tezcan, Nuri Sesigüzel, Sabahat Akkiraz gibi isimlerle çalıştı. Bu süreçte bazı Türk filmlerinin müzik direktörlüğünü üstlendi (örneğin Kızılırmak Karakoyun, Ana, Kuyu). Ayrıca İstanbul’daki halk evlerinde müzisyenlerle bir araya gelerek müziksel sentezini geliştirdi. “Gönül Bağları”, “Yıldız Akşamdan Doğarsın”, “Ağlıyorum Yana Yana”, “Neredesin Leylâ’m” gibi plakları yayımlandı. “Sevemedim Karagözlüm”, “Goca Dünya”, “Sabır Taşı” gibi besteleri dönemin önde gelen sanatçıları tarafından seslendirildi.

Yükselişi ve Yaygın Şöhreti

1968’de ilk serbest plak çalışması olan “Sensiz Bahar Geçmiyor / Başa Gelen Çekilirmiş” adlı 45’liği çıkardı. Ardından Topkapı Plak ve İstanbul Plak’tan ardı ardına plaklar yayımladı. 1969 yılında çıkan “Bir Teselli Ver / Yorgun Gözler” 45’liğiyle ülke çapında tanınır hale geldi. Bu tarihten itibaren yorumculuk yönüyle de ön plana çıkmaya başladı. “Severek Ayrılalım”, “Ümit Şarkısı”, “Hor Görme Garibi”, “Ben Eski Halimle Daha Mesuttum” gibi birçok 45’lik yayımladı. 1971’de İstanbul Plak’a ortak oldu. 1972’de ise Yaşar Kekeva ile birlikte Kervan Plak’ı kurdu. Türkiye’nin ilk yerli sermayeli müzik şirketlerinden biri olan Kervan Plak, dönemin en güçlü yapım firması haline geldi. Şirket, Sezen Aksu’dan Ajda Pekkan’a, Ferdi Özbeğen’den Muazzez Abacı’ya kadar çok sayıda sanatçıyı bünyesine kattı.

Orhan Gencebay, bugüne kadar 31 sinema filmi ve 4 televizyon filminde başrol oynadı. Yaklaşık 90 filmde müzik yönetmenliği yaptı. 1000’i aşkın beste üretti, bunlardan yaklaşık 300’ünü kendisi seslendirdi. 1990 yapımı “Utan” filminden sonra sinema oyunculuğuna veda etti. Filmlerdeki replikleri genellikle usta dublaj sanatçısı Abdurrahman Palay tarafından seslendirildi. 1982 yapımı “Leyla ile Mecnun” filmi, gişe rekorları kıran yapımlar arasında yer aldı.

Gencebay’ın müziği, TRT denetleme kurulu tarafından “arabesk” olarak değerlendirilse de, sanatçı bu sınıflandırmayı reddederek yetersiz ve yanlış bulduğunu ifade etti.

Satış Başarısı ve Etkisi

Yasal olarak yaklaşık 67 milyon plak ve kaset satışı gerçekleştirdiği kaydedilmiştir. Korsan kopyalarla birlikte toplam tirajın 200 milyonu bulduğu tahmin edilmektedir. Bu rakam, dünyadaki en yüksek satış sayıları arasında yer almaktadır.

Son Dönem Faaliyetleri

2009 yılında Milliyet gazetesine verdiği röportajda, “Batsın Bu Dünya” parçasının bir dönemin ağıtı olduğunu belirterek 1970’lerin çok karanlık bir dönem olduğunu, bu parçayı da 1975 gibi zor bir yılda yazdığını ifade etti.

2012 yılında Poll Production etiketiyle çıkan “Orhan Gencebay ile Bir Ömür” albümünde, Türkiye’nin önde gelen sanatçıları Gencebay’ın şarkılarını yorumladı.

2018’de Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu’na atanarak, sanat hayatına politik ve danışmanlık düzeyinde katkı sunmaya başladı. Aynı kurulda Hülya Koçyiğit, Murat Bardakçı, Alev Alatlı gibi isimler de yer aldı.

Kervan Plak Hakkında

Kuruluş Tarihi: 1 Şubat 1972
Kurucular: Orhan Gencebay ve Yaşar Kekeva
Konum: Unkapanı, İstanbul
Günümüzdeki Yönetim: Orhan Gencebay ve oğlu Altan Gencebay
Öne Çıkan Sanatçılar: Sibel Can, Volkan Konak, Sezen Aksu, Neşe Karaböcek, Ajda Pekkan, Ferdi Özbeğen, Kamuran Akkor, Gönül Yazar ve daha birçok isim
Önemli Not: Şirket, Mü-Yap üyesidir.

Özel Hayatı

1966’da, Beyaz Kelebekler’in solisti olan Azize Atalay ile evlendi. Bu evlilikten, 1970 yılında Altan adında bir oğlu dünyaya geldi. 1977 yılında yollarını ayırdılar. 1978’de Sevim Emre ile evlendi ve bu evlilikten 1981’de Gökhan adını verdikleri ikinci oğlu doğdu. Oğlu Altan Gencebay, günümüzde Kervan Plak’ta prodüktörlük görevini yürütmektedir.

Uluslararası Yansımalar

Orhan Gencebay’ın eserlerinden 1984 çıkışlı “Dil Yarası”, İsrailli sanatçı Zehava Ben tarafından 1992 yılında İbranice “Tipat Mazal” adıyla yeniden seslendirildi. Bu da sanatçının uluslararası alanda da etkili olduğunu göstermektedir.

Kervan Plakçılık
1975: Batsın Bu Dünya
1976: Hatasız Kul Olmaz
1976: Sarhoşun Biri
1978: Benim Dertlerim
1979: Yarabbim
1980: Aşkı Ben Yaratmadım
1981: Ben Topraktan Bir Canım
1981: Kördüğüm
1982: Bir Damla Mutluluk
1983: Leyla ile Mecnun
1984: Dil Yarası
1985: Beni Biraz Anlasaydın
1986: Cennet Gözlüm
1987: Akma Gözlerimden
1988: Emrin Olur
1988: Süper Yıldızlar Kervanı
1989: Ya Evde Yoksan / Seni Arıyorum
1990: Utan / Dokunma
1991: Hasret Rüzgarı
1992: Sende Haklısın
1993: Hayat Devam Ediyor
1994: Yalnız Değilsin
1995: Gönül Dostu
1996: Kiralık Dünya
1998: Klasikleri Sizin Seçtikleriniz
1999: Cevap Ver
2001: Klasikleri Sizin Seçtikleriniz 2
2002: İdeal Aşk / Batsın Bu Dünya (Remix)
2004: Yürekten Olsun
2005: İstanbul Hatırası / Köprüyü Geçmek
2006: Yargısız İnfaz
2007: Orhan Gencebay Film Müzikleri
2010: Berhudar Ol
2013: Bedensiz Aşk
2023: Maske